Joost Willems is al 24 jaar werkzaam als muziektherapeut bij Archipel en is nauw betrokken bij de behandeling van mensen met de ziekte van Huntington binnen expertisecentrum Landrijt. “Ik zet muziek in als therapie, contact leggen is daarvan een onderdeel. Net als herinneringen oproepen en mensen laten ervaren wat er nog wél mogelijk is. Mijn missie is werken vanuit verbinding en vertrouwen, met muziek als instrument.”
Binnen de muziektherapie op Landrijt wordt sinds kort gewerkt met drie groepen: de verkennersgroep, de structuurgroep en de klankgroep. “In de verkennersgroep zitten mensen met de ziekte van Huntington die nog thuis wonen en naar de dagbehandeling komen”, legt Joost uit. “We maken kennis, verkennen wat muziek voor hen betekent en welke muzikale mogelijkheden er nog zijn.” Door al in een vroeg stadium een band op te bouwen, ontstaat er vertrouwen dat in latere fasen van grote waarde is. In de structuurgroep bevinden zich cliënten die zijn opgenomen in Landrijt. Hier draait muziektherapie vooral om voorspelbaarheid en het zelf creëren van muziek. In de klankgroep, gericht op de laatste fase van het ziekteproces, is muziek een brug naar contact wanneer taal tekortschiet. Joost: “Een rustige melodie, een gezongen naam… soms is dat al genoeg voor een glimlach of een kort moment van oogcontact.”
Vanaf het begin laten we zien: je bent méér dan je ziekte
Muziektherapie is veel meer dan het luisteren naar muziek. Er wordt gewerkt met zowel actieve (zelf muziek maken) als receptieve (luisteren) vormen. “In de vroege fases spelen mensen nog actief mee: ze slaan op trommels of bespelen eenvoudige instrumenten. Het ritme ondersteunt hen bij het verbeteren van de motoriek, bijvoorbeeld bij het lopen,” vertelt Joost. “Het brengt structuur in bewegingen die anders onwillekeurig zijn.” Naarmate de ziekte voortschrijdt, verschuift de focus naar het luisteren. Rustige muziek kan dan ontspanning brengen, troost bieden of het gevoel van verbondenheid herstellen. Mara, stagiair en student muziektherapie, knikt instemmend. “Deze ziekte is behoorlijk confronterend. Maar ik zie ook wat muziek teweegbrengt. Wat het kan betekenen is indrukwekkend om te zien.”
Blijven ontwikkelen
Joost benadrukt het belang van een positieve benadering. Binnen zijn team werkt hij met beproefde methodes, zoals songwriting, waarbij cliënten en hun naasten samen met de therapeut een persoonlijk lied schrijven. “Vanaf het begin willen we duidelijk maken: je bent meer dan je diagnose. Huntington tast veel aan, maar dat betekent niet dat alles stopt. Muziek opent vaak iets wat nog onaangetast is: contact, gevoel en herinneringen. Daar richten we ons op want het is niet de ziekte die de toon zet; maar de muziek.”
